Patronen doorbreken

Met je fietswiel in een tramspoor- vastzitten in patronen

Het beeld dat ik graag mag gebruiken om mijn coaching cliënten duidelijk te maken wat het is om vast te zitten in een patroon, is de eenvoudige vergelijking van het beeld van een fietswiel dat vastzit in een tramspoor. Ik vertel mijn cliënten dan hoe ik dat voor me zie:
“Wat ik bij jou zie, is dat je met je fiets in een tramspoor zit. Je hebt echter helemaal niet door dat je wordt geleid door de baan van de tram, in plaats van dat je zelf de macht over het stuur van je fiets hebt. Je zou willen afslaan, maar dat gaat niet. Dus fiets je maar door in het spoor dat er ligt.”

Onbewuste, ingesleten patronen

We hebben allemaal onze gewoontes, patronen, drijfveren, normen en waarden uit het verleden meegenomen. Vele hiervan zijn onbewust. Ze liggen diep verankerd in ons onderbewustzijn. Wie kent niet iemand die altijd maar ongevraagd raad moet geven of een persoon die altijd moet bepalen wat er gebeurt. Of van die mensen die geen nee kunnen zeggen, omdat ze anderen niet willen teleurstellen. Wat dacht je van mensen die vinden dat ze altijd als beste moeten presteren en mensen die altijd op zoek zijn naar erkenning en bevestiging. Er zijn nog tientallen voorbeelden te noemen. Misschien kun je er nog een noemen? Of misschien zijn jij en ik zelf wel een van deze personen.

In dit blog wil ik in ieder geval opbiechten, dat ik altijd waardering wilde hebben. Of ik in loondienst werkte, zelfstandig ondernemer was, thuis eigenhandig een maaltijd op tafel had gezet of zoiets simpels had gedaan als een schilderijtje ophangen: ik had het altijd nodig om horen dat het goed was wat ik had gedaan.

Van de automatische piloot af

Met een fiets in een tramspoor rijden gaat goed, totdat je merkt dat de route die je aflegt niet meer de route is die bij je past. De patronen passen niet meer bij wie je bent geworden. Je bent nu anders, ouder en wijzer. Je hebt veel meegemaakt in je leven en hebt je daardoor ontwikkeld. Die oude patronen zijn zo ingesleten dat je ze automatisch volgt, ook al zijn ze niet meer logisch of zinvol. Want dat waren ze wel ooit: zinvol. Die patronen of gewoontes zijn ooit ontstaan om je te beschermen. Ze hadden een bedoeling en leverden je een dienst. Dat is lang geleden en intussen ben je veranderd. Je mag de oude patronen loslaten en het stuur van je fiets weer in eigen handen gaan nemen. Jíj mag de fiets leiden.

Van koers veranderen

Hoe kan het anders?
Je merkt dat je met je fietswiel vast zit, terwijl je een andere kant op wilt, maar het lukt niet. Wat doe je dan? Je stopt en je stapt af. Je kijkt wat er aan de hand is. “Mijn wiel zit vast in het tramspoor. Wil ik die kant op? Neen! Dan haal ik hem uit het tramspoor, stap weer op en sla een andere richting in”.

Hoe merk je dat je vastzit?

Hoe weet je nu of jij ook vastzit met je wiel en dat dit ook voor jou geldt? Het geheim hier is dat je je bewust bent van wat er met je gebeurt. Misschien dat je omgeving iets aangeeft. Wellicht geeft je lichaam of je geest signalen af. Je kunt bijvoorbeeld merken dat je niet lekker in je vel zit, dat er iets dwars zit of het gevoel hebben dat er iets niet klopt. Misschien krijg je last van lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, buikpijn of slapeloosheid. Wat doe je dan? Je remt af. Je stapt af en je kijkt wat er aan de hand is.

Met je fiets vastzitten in een tramspoor is vrij eenvoudig op te lossen. Als het gaat om een oude gewoonte of een patroon zul je misschien hulp nodig hebben. Zo iemand kan je helpen afremmen en stilstaan. Diegene helpt je afstappen en wijst je aan waar je moet kijken. Als je eenmaal weet waar je moet kijken en ziet waar je vastzit, dan wordt je je bewust van de situatie. Vanaf dat moment heb je een keuze: blijf ik in mijn gewoonte hangen of kies ik voor een andere route? Die keuze betekent vrijheid. Je laat je niet meer leiden door je patronen en gewoontes, maar doet wat je echt wilt in plaats van wat je gewoon was te doen.

De vrijheid van het besturen van je fiets en leven

Bewustzijn en kiezen zul je moeten trainen. Het is een kwestie van oude gewoontes en patronen afbreken en nieuwe opbouwen: een gewoonte van luisteren naar jezelf, van wakkerheid en keuzes maken. In het begin kan dat nog onwennig zijn, want dat spoor is soms wel lekker gemakkelijk en vertrouwd. Toegegeven, hier stopt de vergelijking met het tramspoor, want dat fietst natuurlijk niet fijn. Maar je geest werkt het wel zo. Wat bekend en vertrouwd is, is zo overheerlijk gemakkelijk dat we maar moeilijk af willen wijken van dat ingesleten spoor. Op den duur gaat er blijkbaar toch iets knellen.

Een nieuwe gewoonte is misschien even onwennig. Je weet niet precies wat er gebeurt. Je treedt buiten je comfortzone soms. Dat is nieuw en spannend, maar ook vrij! Je voelt je hart weer kloppen en het bloed door je lijf stromen. Je voelt dat je leeft!